Tổng hợp 12 bài thơ về cảnh đẹp của Quảng Ngãi được danh tướng, danh sĩ Nguyễn Cư Trinh lấy cảm hứng từ Hà Tiên thập vịnh của Mạc Thiên Tích.
Phong cảnh ta đây thật rất xinh,
Niêm hà có ấn của trời xanh.
Xanh kia dấu tích còn vuông vức,
Nhận lại non sông rõ dáng hình.
Cách thức còn in đồ cổ tự,
Cỏ cây nào phụ tiếng chung linh.
Châu Sa để dưới chân chờ mãi,
Trấn chỉ sau lưng phía cẩm thành.
Non sông đâu cũng có non sông,
Có cảnh long đầu hý thuỷ không?
Ngó lại cây xanh năm vẻ rực,
Phun ra nước chảy một dòng trong.
Ngựa xe đắp đổi đường qua lại,
Ghe guộc đua bơi sóng vẫy vùng.
Hỏi thử khi nào bay đặng nổi?
Thấy tin người lớn thoả lòng trong.
Trước thành đồng trống lổng lồng lông,
Núi bút phê vân khéo lạ lùng.
Cây điểm ra hoa, hoa điểm nhuỵ,
Mây thành có sắc, sắc thành không.
Giang sơn đúc lại còn danh giá
Cốt cách xinh vầy tự hoá công.
Thêu dệt văn chương trên đế toạ,
Hơn mười hai cảnh giữa non sông.
Khói lan nghi ngút đã tan tành,
Thạch trận nay còn thấy dạng hình.
Bốn phía ngựa xe đi lại giáp,
Hai bên cây cỏ thảy làm binh.
Đá chồng bóng mát voi nương náu,
Đồn đãi người qua hổ rập rình.
Một cuộc trống thiên bày giữa đó,
Quân nào nghe tiếng cũng đều kinh.
Non núi dăng dăng đổi cả trời,
Một hòn Thạch Bích tiếng muôn đời.
Đá xây đứng sững y như vách,
Bóng xế soi về khắp mọi nơi.
Con mọi khôn dòm vô đất nước,
Dân ta càng khỏi nhiễm tanh hôi.
Cẩm thành được thế thêm bền bỉ,
Cây cỏ ngàn thu cũng dựa hơi.
Nam Bắc Đông Tây hiệp một nhà,
Hà Nhai đây có thiệt phiền hoa.
Khe trong tôm cá lên trừng nguyệt,
Bóng mát bướm ong lộn dệt hoa.
Bữa bữa lâu đài chuông giục tối,
Chiều chiều thương mại khách đi qua.
Chốn Trường An ngó xa vòi vọi,
Lên xuống phong lưu cũng nước Trà.
Bàn Cổ xưa kia kế đã thâm,
Khéo bày lọc cát đúc thành mâm.
Khạc ra cá nhảy đầy Đông Hải,
Dọn lại mùi ngon rặt nghĩa sâm.
Chợ cách, hoá nên non nước thế
Đũa giơ rồi rủ gió trăng ngâm.
Mời ông điếu tẩu Sa Kỳ tới,
Rót chén yên hà để dưỡng tâm.
Mười cảnh đây đây chẳng thiếu chi,
Còn ông điếu tẩu ở Sa kỳ.
Yên hà bóng dợn hai mai tuyết,
Phong nguyệt tay cầm một sợi ty.
Có cá không thèm mong đoái đến,
Được rồng rồi lại thả cần chi.
Giữ trong non nước đầy y ái,
Tự thuở đời mô đến thuở ni.
Giặc giã đời mô đã dẹp rồi,
Luỹ xưa còn đắp xóm mồ côi.
Đá xây quanh quất theo bờ biển,
Người ở cheo leo dưới cửa lôi.
Trông thấy thuyền tình ba bốn phía,
Vẳng nghe trống giục một đôi hồi.
Hỏi thăm tạo hoá bao giờ đó,
Thạch trận về đây mới đắp bồi.
Bóng thỏ xưa nay rọi sáng loà,
Ao sen khéo rửa mặt Hằng Nga.
Rong xanh lớp cũ bầy ngư dước
Nắng bạc còn dung chỗ nguyệt ma.
Phẩm vật hữu tình nơi cấm địa,
Thanh Liên chuông giục xã Ba La.
Ngàn thu để dấu trong non nước,
Đẹp mặt anh hùng lúc lại qua.
Non nước bày ra đủ bốn phương,
Lộc trường vu lộc chốn Vu Sơn.
Lâu đài đá dựng thành ba lớp,
Hoa quả trăng soi bóng nửa lừng.
Sớm tối bạn bè dê lợn giỡn,
Đổi thay sừng gạc bỏ nghênh ngang.
Cảnh tình mường tượng vườn Linh Thứu,
Ngọn suối đàn thung, gió nhịp nhàng.
Cao nửa lưng trời sắc thật xanh,
Mây mưa tự đó chuyển lần sinh.
Cái tinh châu ngọc lùm trên chóp,
Hạt nước cam lâm nhỏ xuống mình.
Bởi dáng nguy nga nên khí hậu,
Được danh thanh tú chiếm phần linh.
Thêm vào mười cảnh đây không hỗ,
Nam, Ngãi hai bên chiếm đặng hình.
Phan Hứa Thuỵ sưu tầm và giới thiệu, NXB Thuận Hoá, Huế 1989
Để lại một bình luận